Πένθος & Έφηβος
- Λεπτομέρειες
- Δρ. Ελένη Επιφανίου
To πένθος είναι μία επίπονη συναισθηματική διαδικασία στην οποία ο άνθρωπος εισέρχεται όταν αποχωριστεί ένα αγαπημένο του πρόσωπο που απεβίωσε. Ακολούθως, αναγκάζεται να συνεχίσει τη ζωή του χωρίς αυτό...
To πένθος είναι μία επίπονη συναισθηματική διαδικασία στην οποία ο άνθρωπος εισέρχεται όταν αποχωριστεί ένα αγαπημένο του πρόσωπο που απεβίωσε. Ακολούθως, αναγκάζεται να συνεχίσει τη ζωή του χωρίς αυτό...
Σε αντίθεση με τα παιδιά που δυσκολεύονται να κατανοήσουν τη μονιμότητα του θανάτου, οι περισσότεροι έφηβοι αντιλαμβάνονται πλήρως το θάνατο λόγω της ικανότητάς τους να κατανοούν αφηρημένες έννοιες («Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού, 2006»).
Για τον έφηβο, ο θάνατος ενός αγαπημένου του προσώπου δύναται να προκαλέσει αληθινή εξέγερση που εκδηλώνεται με την κλασική ερώτηση: «Γιατί;» («Χατζηνικολάου, 2009»). Ανάλογα με την ιδιοσυγκρασία τους, τις εμπειρίες τους, τη σχέση τους με τον αποθανόντα, τις παρούσες οικογενειακές συνθήκες και τη συναισθηματική και νοητική τους ηλικία αντιδρούν με διαφορετικό τρόπο απέναντι στην έννοια θανάτου.
Η προσγείωση στην πραγματικότητα δεν είναι εύκολη υπόθεση. Δυσκολεύονται συχνά να εκφράσουν τα συναισθήματά τους και συνεπώς δύναται να απομονωθούν και να αποσυρθούν κοινωνικά («Υπουργείο Παιδείας & Πολιτισμού, 2006»). Μπορεί επίσης να αποφεύγουν να μιλήσουν για το εν λόγω ή ίσως να εμφανίσουν θλίψη, άγχος, έντονο θυμό και απελπισία σε μεγάλο βαθμό.
Το υγιές πένθος μπορεί να είναι ιδιαίτερα δύσκολο για κάποιους έφηβους, επομένως μπορεί να χρειαστούν περισσότερη βοήθεια. Ορισμένοι έφηβοι -όταν πενθούν- μπορεί να συμπεριφέρονται με τέτοιο τρόπο που ενδεχομένως θεωρείται ακατάλληλος ή τρομακτικός.
Οι φυσιολογικές αντιδράσεις των εφήβων, που αφορούν στο χαμό ενός αγαπημένου προσώπου, μπορεί είναι οι εξής:
• Απόσπαση προσοχής
• Δυσκολία συγκέντρωσης στο σχολείο
• Άστατος/η στην τάξη, δεν θέλει να πάει σχολείο
• Αισθήματα θυμού, φόβου, λύπης
• Δυσκολία έκφρασης συναισθημάτων/σύγκρουση συναισθημάτων
• Άγχος: αυξημένοι φόβοι για την ασφάλεια των άλλων
• Σωματικές ενοχλήσεις όπως πόνοι κοιλιάς, πονοκέφαλοι
• Ονειρεύονται ή αισθάνονται την παρουσία ή το πρόσωπο του αποθανόντος
• Απόσυρση να μείνει μόνος/η
• Αίσθημα μοναξιάς
• Χρήση χιούμορ για να καμουφλάρει τα αισθήματά του/της
• Χαμηλή αυτοεκτίμηση
• Κατηγορεί τον εαυτό του/της για το θάνατο
• Μιλά και συμπεριφέρεται λες και δεν νοιάζεται
• Θέλει να ευχαριστήσει
• Αλλαγές στη διατροφή ή/και τον ύπνο
Συμπεριφορές που θεωρούνται ανησυχητικές:
• Αυτοκτονικός ιδεασμός
• Οξύθυμος/η, προκλητικός/η
• Επιθετική συμπεριφορά
• Ριψοκίνδυνες συμπεριφορές για να «ξεφύγει», όπως υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, ναρκωτικών, έντονη σεξουαλική επαφή ή απερίσκεπτη οδήγηση